بی خیالی مدیران، عامل شکست سازمان ها

اقتصادنو: به باور برخی فیلسوفان پیرو اصالت احساس، خیال یا   Imaginationصورت عقلى، ناشى از صورت حسى است و کارکرد و نقش مهم نیروی خیال در انسان این است که‌ آدمی با ‌قوّه خیال‌ می‌تواند عالم‌ و آفریننده آن‌ را بشناسد.

در فرهنگ عامه و رفتاری ما ایرانیان، اگر بخواهیم کسی را شماتت کنیم، معمولا عباراتی که با پیشوند «بی» آغاز می شود و به نوعی انتساب ویژگی های سلبی دارد را نثار او می کنیم؛ بی وجدان، بی معرفت، بی فرهنگ و…

اما در مدل های مدیریت سازمان به خصوص آنهایی که چارت ماتریسی دارند، از آنجا که دیگر خبری از چارت های درختی و رئیس و مرئوسی نیست و استراتژی هر واحد یا دپارتمان باید دارای شاخصه هایی چون چابکی، هوشمندی و ناب بودن باشد و مدیران هم باید این شاخص ها را در برنامه ریزی ها، اجرا و خروجی های هرکدام از شرح وظایف ها اعمال کنند، آنچه بسیار اهمیت دارد تمرکز و توجه بر انجام شرح وظایف و اقدامات است چون روند رشد سیستم به قدری شتابان است که اگر هر دپارتمانی نسبت به انجام کارها کوتاهی و اهمال کند، حتما از مسیر رشد جا می ماند و اینجاست که یکی از بدترین واژگان که می توان آن را همردیف واژگان سلبی دانست یعنی «بی خیال» بودن را به او انتساب کرد.

بنابراین خیال تا آنجا که به مرزهای توهم نرسد، برای هر انسانی به خصوص مدیران مجموعه های سازمانی به خصوص فعالان و شاغلان بر بستر چارت های ماتریسی بسیار ضروری است و قدرت Imagination را هرگز نباید دست کم گرفت.

خیال دارای ویژگی هایی چون اصیل بودن، عیارمند بودن (مورد تایید خرد جمعی)، نیازمند جلادهی و صیقل (قابلیت به روز شدن) و بارور بودن (مولد خیال های بعدی) است.

هوشمندی استراتژی هر دپارتمان بدین معناست که مبتنی بر خرد جمعی، عقل و علم باشد و چابکی هم ناظر به این است که استراتژی دارای قدرت تغییرات به شدت بالا است که نشات گرفته از اصل عدم قطعیت نشات می گیرد و در مورد ناب بودن هم، باید گفت که هر استراتژی باید منحصر به فرد و حاصل خلاقیت دپارتمان ها (عدم کپی برداری از سایر منابع و گوگل) باشد.

در ذیل هر استراتژی ۹ اصلاح بسیار مهم به شرح زیر وجود دارد که لازم است برای موفقیت، حتما به آنها توجه کامل شود:

• Illusion یا توهم
• Values یا ارزش ها (مشتریان و ذینفعان، ارزش ها را بعنوان توانایی استفاده از ویژگی ها یا عملکردهای خاص یک محصول تعریف می کنند و سازمان ها نیز بر ارزش های کسب و کار تمرکز می کنندکه با معیارهای مالی تعیین می شوند).
• Mission رسالت یا فلسفه وجودی هر دپارتمان
• Vision یا چشم انداز یا نقطه مطلوب که معمولا به صورت سالانه نوشته می شود و باید دست کم به سه سئوال یا whپاسخ داده شود که این اصطلاح خود به ۲ شاخه Self Vision  و Company Vision  تقسیم می شود.

در شاخه self vision هر مدیر دپارتمان باید مواردی از قبیل درآمد، خانواده، جایگاه اجتماعی، دانش و مهارت و تفریحات و سلامت را در استراتژی های خود برای بازه های زمانی پیش رو (یکساله، چند ساله) مدنظر قرار دهد که البته این موضوعات کاملا محرمانه و منحصر به هر شخص بوده و نباید هیچ احدی از آنها مطلع شود.

در بخش company vision هم لازم است مدیران با تمرکز بالا و برنامه ریزی مناسب در مورد استراتژی های دپارتمان خود و شرکت؛ دارای قدرت «خیال» باشند و به عبارتی دیگر اینگونه نباشد که دچار «بی خیالی» شوند زیرا در این صورت از انجام برنامه ها و پیشبرد استراتژی ها جا می مانند و در نهایت هم خودشان و هم منافع سازمان دچار آسیب می شود.

• Goal Setting یا اهداف
• Policy (سیاست های هر دپارتمان در مورد مسائلی چون آینده پژوهی، محیط زیست و… چیست؟)
• Objectivity گام ها و راههای رسیدن به اهداف بزرگ هر دپارتمان
• Targets شرح وظایف روزمره و هفتگی پرسنل
• Habits یا عادتها
• 

در چارت ماتریسی سازمان ها، هر مدیر دپارتمان باید در انجام فعالیت های خود، مطابق این شاخص ها اقدام کند و ریسک های موجود و آینده را براساس رویکردهای Risk Approach شناسایی کند که مشتمل بر انواع اقتصادی، مهندسی اجتماعی، امنیت (دارایی ها)، ایمنی و بهداشت و زیست محیطی است و لازم است که هر نوع ریسکی از این جنس در دپارتمان ها از سوی مدیران شناسایی و روی کاغذ نوشته شود تا در گام بعدی راهکارهای مدیریت و مقابله با آنها فراهم شود.

بنابراین باید توجه داشته باشیم که آفت یک دپارتمان و سیستم می تواند «بی خیالی» باشد و ضروری است که مدیران با رعایت مواردی که در این مقاله گفته شد، اهتمام جدی در تدوین استراتژی ها و شناسایی ریسک ها داشته باشند تا سیر رشد و توسعه برند و سازمان با سرعت مناسب و متوازن به سمت اهداف بزرگ تداوم یابد.

دکتر کامبیز یوسفی

مدیرعامل گروه صنعتی فیبو